یعقوب زاده: تجهیزات پزشکی در فاز اصلاح

به طور کلی می خواهیم بدانیم تجهیزات پزشکی در فاز اصلاح چگونه خواهد بود. بهمین دلیل در یک برنامه بلندمدت تصمیم داریم بلافاصله بعد از برگزاری نمایشگاه ایران هلث 24 به سراغ مهمترین چهره های عرصه تجهیزات پزشکی کشور رفته و با ایشان در این خصوص گفتگو کنیم. گفتگوهایی فاخر که فارغ از حاشیه های زرد، به عمق مسائل بپردازیم و در نهایت خلاصه آن را برای همه علاقه مندان رشد و توسعه تجهیزات پزشکی کشورمان، منتشر کنیم

در گام نخست، به دفتر عبدالرضا یعقوب زاده، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی مراجعه کردیم و راجع به دستاوردهای این نمایشگاه و مقایسه آن با دوره های پیشین گفتگو کردیم.

به اذعان همه کسانی که تحولات تجهیزات پزشکی و همچنین نمایشگاه ایران هلث را دنبال می کنند، او در این دوره از نمایشگاه، فعالیت چشمگیری برای برگزاری و برقراری نمایشگاه داشت و به همین دلیل، دیدگاه ها و تحلیل های وی می تواند در ترسیم نقشه راه آینده ایران هلث، اثرگذار باشد.

اما فارغ از بحث ایران هلث 1402، ناگزیر به مباحث مالی ایران هلث، دلایل متحدالشکل بودن یک سالن و دلایل اختلافات هم گریزی زدیم. ضمن اینکه در کنار آن، مباحث دیگری نیز مطرح شد. از جمله دیدگاه ایشان راجع به برگزاری نمایشگاه ایران مد، نحوه درآمدزایی تشکل ها، ماجرای سفر هیات همراه رئیس جمهور به اندونزی و در پایان هم مهمترین پیام ایشان به مدیرکل اداره تجهیزات پزشکی را جویا شدیم.

خلاصه ای از این گفتگوی سه ساعته را در ذیل، به خوانندگان آیمد90 تقدیم می کنیم

آیمد 90: مهمترین وجه تمایز نمایشگاه ایران هلث امسال را چه می دانید؟

یعقوب زاده: ایران هلث، چیزی نیست که از چشم کسانی که در آن شرکت کردند یا از آن بازدید کردند، پنهان باشد. قضاوت کردن راجع به ایران هلث، کاملا روشن و شفاف است.

به طور مثال به یکی از جنبه های ایران هلث امسال اشاره کنم. شاید در سال های گذشته حضور مدیرکل اداره تجهیزات پزشکی و مدیران زیر مجموعه اش در نمایشگاه ایران هلث و یا حضور مهندس صفوی به عنوان رئیس هیئت امنای ارزی، کوتاه و در قالب یک برنامه مختصر بود ولی امسال شاهد بودیم که حضور پررنگی داشتند و زمان قابل توجهی را برای بازدید از نمایشگاه ایران هلث اختصاص دادند.

به نظرمن، مهمترین تفاوت ایران هلث امسال با سال گذشته، وجود آرامش بود. شاهد بودیم که همه برنامه ها منظم تر انجام شد و روحیه مسئولین به هنگام بازدید بهتر بود.

امسال بازدید وزیر محترم بهداشت و هیئت همراه در نظم بهتر و بدون حاشیه انجام شد. چند سال پیش هنگام بازدید آقای دکتر قاضی زاده هاشمی، ایشان از سالن دوم بعد از ده دقیقه بعلت بی نظمی و هول دادن، عصبانی شد و نمایشگاه را ترک کرد. این رفتار برای صنف تجهیزات پزشکی کشور شایسته نبود.

سال گذشته هنگام بازدید وزیر از سالن38 فردی که خود را از تیم برگزار کننده نمایشگاه می دانست در جهت مخدوش کردن ذهن وزیر در جمع به معاون وزیر و جناب آقامحمدی و مدیر کل تجهیزات پزشکی وقت، گفت که سالن 38b رانت خوار هستند و همه ارز تولید در این سالن است و دروغ های بزرگ اینچنینی نسبت داد. حرمت نمایشگاه را نگه نداشتند و باعث تشنج شدند و فرصت را از شرکت کنندگان در نمایشگاه که کلی هزینه کرده بودند و امکان گفتگو بدون واسطه با مسئولین عالی رتبه نظام را داشتند، سلب کردند.

 

آیمد 90: پس دلیل آرامش ایران هلث امسال را عدم وجود اختلاف رای در مشارکت کنندگان می دانید؟

یعقوب زاده: این قضیه دور از ذهن نیست، به طور کلی وقتی دو نفر که با هم اختلاف سلیقه دارند، اگر هر دو قرار باشد در کاری دخالت کنند، قاعدتا اختلاف سلیقه ها باعث می شود که موضوعات به خوبی پیش نرود اما امسال همه کسانی که شرکت کردند یک هدف مشترک داشتند و اختلاف نظری مانند سال های گذشته وجود نداشت. برای همین آرامش بهتری در نمایشگاه حاکم شد و این برای مجموعه تجهیزات پزشکی، آورده بیشتری به دنبال داشت.

البته ناگفته نماند که اختلاف ما، بیش از یک اختلاف در رویکردها است. یک اختلاف ماهیتی و ذاتی است که در ادامه توضیح خواهم داد

 

آیمد 90: فکر می کنید شرکت هایی که در ایران هلث مشارکت کردند، از نمایشگاه راضی بودند؟

یعقوب زاده: بر اساس واکنش هایی که من دیدم، بیشتر از حد انتظار راضی بودند. البته شاید به دلیل تعارفات مرسوم در میان ما ایرانی ها، اینگونه برخورد کردند و اشکالات را به ما بازگو نکرده باشند.

 

آیمد 90: شما به عنوان کسی که در وسط فعل و انفعال های برگزاری نمایشگاه ایران هلث بودید، نکته منفی هم مشاهده کردید؟

یعقوب زاده: به نظر من حدود 5 درصد از فضاهای نمایشگاهی پر نشد و این خوب نبود. هرچند که واقعا زمان کم بود و از سوی دیگر کشمکش و تشویق و تهدید هم برای متقاعد کردن شرکت ها به عدم مشارکت وجود داشت.

به هرحال نمایشگاهی که دو یا سه ماه قبلش مجوز بگیرد که وسط این زمان هم تعطیلی نوروز وجود داشته باشد و در این مدت هم هجمه های مختلفی علیه مشارکت در نمایشگاه شکل بگیرد و بیانیه ها صادر شود، تحت شعاع قرار می گیرد.

حتی سالنی که اعضای اتحادیه در آن بودند یعنی سالن 38ب که سالن پر متقاضی هم بود، روز پنج شنبه یعنی دو روز قبل از افتتاحیه، یک شرکت انصراف داد که بلافاصله پر شد ولی این نشان می دهد که هجمه زیادی روی شرکت ها برای عدم مشارکت وجود داشت. به نظرم قسمتی که بیشترین  فضای خالی را داشت سالن 41 طبقه بالا بود. یعنی همان سالنی که از سال 90 بعلت حضور تعدادی از شرکت های بزرگ اتحادیه پر متقاضی بود.

 

آیمد 90: چرا تاکید و اصرار دارید که اعضای اتحادیه در یک سالن حضور داشته باشند؟

یعقوب زاده: ما اختلاف نظرهای اساسی و ریشه ای با  برخی از اعضای اصلی انجمن داریم و این موضوع، نتایج و پیامدهایی به دنبال دارد که باید مفصل به آن بپردازیم

به طور مثال عرض می کنم ، فرض کنید دو شرکت می خواهند محصولی  بسازند و تفاوتشان این است که با دو رویکرد متفاوت می خواهند به این هدف برسند این هیچ اشکالی ندارد ولی یک وقت، یکی از این شرکتها، اصلا هدفش ساختن محصول نیست بلکه تنها می خواهد با نام تولید، ارز دولتی و یارانه ای بگیرد و از این روش منفعت به دست آورد.

در این حالت باید بگوییم که این دو شرکت، اختلاف ذاتی و ماهیتی دارند و نمی توانند کنار یکدیگر بنشینند. اختلاف ما با برخی از اعضای انجمن از این جنس است.

 

آیمد90: یعنی از نظر شما، اختلاف اصلی میان شما و ایشان، در خصوص تولیدنمایی و استفاده از رانت ارز یارانه ای است؟

یعقوب زاده: فرض کنید یک دستگاه تجهیزات پزشکی ، ده هزار دلار ارزش دارد و یک شرکت 50 درصد آن را تولید داخل کرده است  که  کار ارزشمندی است. در این شرایط باید 5 هزار دلار برای واردات قطعات بدهد که ارز آن یارانه ای است و 5 هزار دلار هم بابت تامین نهاده ها و زیرساخت برای قطعاتی که تولید داخل کرده است باید هزینه کند که ارز آن آزاد است.

اما رقیب این شرکت می تواند همان دستگاهی که ده هزار دلار ارزش دارد را با طرف خارجی چانه زنی کند و مثلا 8هزار دلار به توافق برسد و بعد در دستگاه های دولتی، آن را 15 هزار دلار اظهار کند و بابتش ارز یارانه ای دریافت  کند.

یعنی  یک شبه و بدون سرمایه گذاری و بدون قطعه سازی، حداقل معادل ما به التفاوت ارز سوبسیدی و آزاد 7هزار دلاری روی هر دستگاه سود می کند. آن را هم در بازار آزاد با اختلاف بسیار زیاد نسبت به ارز دولتی، تبدیل می کند.

در مقابل ،شرکت طراحی و تولید داخلی ضمن قبول ریسک طراحی و هزینه های تولید، باید دنبال معافیت مالیاتی، ثبت دانش بنیان شدن و اخذ مجوز و  دهها مولفه دیگر در نظام بروکراسی کشور باشد .

خب؛ طبیعی است که آن شکل از تولید کردن به روش مونتاژ ، برای برخی  خیلی جذاب تر باشد و دنبال این باشند که به سیاستگذار مشاوره بدهند که اولا این مدل تولید مقرون به صرفه تر است و ارز یارانه ای باید وجود داشته باشد تا بتوانند از کنار آن، بهره برداری کنند.

 

آیمد 90: منظورتان این است که این اختلاف پایان ناپذیر است و نمی خواهید با کسانی که این رویکرد را دارند، کنار هم بنشینید؟ این تصمیم را از چه زمانی گرفتید؟

یعقوب زاده: سال های بین 1380 تا 1390 در انجمن تجهیزات پزشکی سعی کردیم میان تولیدکننده واقعی و کسانی که دنبال نقاب تولید هستند، پالایش کنیم ولی یک عده ای می خواهند کار خودشان را انجام بدهند و به جای تولید واقعی و عمق تولید، دنبال بهره برداری از فرصت ها و تسهیلات باشند. به همین دلیل سال 1390 از انجمن جدا شدیم و اتحادیه صادرکنندگان را در ذیل اتاق بازرگانی تشکیل دادیم.

از طرف انجمن اعتراض شد، در نهایت تفاهم نامه نوشتیم که ما اتحادیه صادرکنندگان باشیم و آنها انجمن تولیدکنندگان باشند و به این صورت دو تشکل تجهیزات پزشکی در اتاق داشته باشیم

ولی برخلاف این توافق، سال 1393 آن ها اسمشان را تولیدکنندگان و صادرکنندگان کردند و همه جا علیه ما می گفتند که این ها شرکت های دورهمی هستند و با این سم پاشی ها ذهن مسئولین را نسبت به ما مخدوش می کردند.

ما باید به مسئولین می گفتیم که ما چه شرکت هایی و با چه توانایی هایی هستیم، تفکرمان اینگونه است و تلاش کنیم که بگوییم اگر می خواهید تولید تجهیزات پزشکی در کشور موفق باشد، باید این مسیر را طی کرد.

بنابراین سال 1399 بعد از 9 سال که به انجمن فرصت داده شده بود که به اتاق با نام تولیدکنندگان بپیوندد ولی انجام ندادند.  تصمیم گرفتیم که نام اتحادیه را تولیدکنندگان و صادرکنندگان کنیم و به این صورت اتحادیه فراگیرتر باشد.

از سال 1392 تا 1399 از سوی اتاق بازرگانی به آقایان دو بار موافقت اصولی دادند که با عنوان تولیدکنندگان، عضو اتاق باشند ولی نیامده بودند اما سال 99 که ما این کار را کردیم، دوباره آن ها سر و صداها بپا کردند که “چرا این کار را کردید و ما موافقت اصولی داشتیم”. آن ها دوباره همه مسئولین اتاق بازرگانی را وسط میدان آوردند که باید نام تولید کننده به ایشان اطلاق شود.

به هرحال، ما تا سال گذشته 80 عضو شده بودیم و باید به مسئولین نشان می دادیم که اگر اتحادیه  80 عضو دارد، شامل چه شرکت هایی با چه اندازه و توانایی هستند.

بهترین جایی که می توانستیم توانایی ها و پتانسیل های خودمان را نشان بدهیم، نمایشگاه است. این که اتحادیه در چه سطحی است و محصولاتش چیست را باید یکپارچه در ویترین بزرگ نمایشگاه ایران هلث، به نمایش می گذاشتیم. بنابراین بر اساس چنین تفکری و چنین نیازی، تاکید داریم که در نمایشگاه ایران هلث، در یک سالن حضور داشته باشیم.

 

آیمد90: چرا سالن 38ب را انتخاب کردید؟

یعقوب زاده: اگر سالن 38 را که یک سالن مطرح و پر خواهان است را درخواست می کردیم، کار غیراخلاقی بود چرا که قدیمی ها آنجا بودند. پارسال به مجری گفتیم یک سالنی که مدعی ندارد و متقاضی چندانی ندارد را به ما بدهید. یعنی ما نرفتیم جای کسی را بگیریم. البته این کار را از سال 90 در سالن 41 طبقه بالا انجام می دادیم و الان دو دوره است که به سالن 38 ب آمده ایم.

 

آیمد 90: چرا این موضوع، یعنی حضور اعضای اتحادیه در یک سالن، اینقدر با مخالفت شدید روبرو شده است؟

یعقوب زاده: واضح است، چون توجیهی که آن دوستان می گفتند که اتحادیه کسی نیست و شرکت های چندانی نیستند و ما تشکلی با 300 یا 400 شرکت هستیم، بر ملا شد.

پارسال معلوم شد اتحادیه، کسی هست. پارسال همه دیدند اینجا یک قدرت متمرکزی وجود دارد. اگر به طور متشکل در سالن مشارکت می کنیم می خواهیم قدرت اتحادیه و معنای تولید واقعی را نشان بدهیم

 

آیمد 90: به نظر شما چرا آن ها با شما رقابت نکردند و یک سالن مجزا برای خودشان اختصاص ندادند. به این صورت هر تشکل، می توانست سالن مستقل داشته باشد؟

یعقوب زاده: اگر مشابه این کاری که ما انجام دادیم را دیگر تشکل ها بخواهند انجام بدهند، چند ویژگی باید داشته باشند

• باید مجموعه ای از شرکت های قوی باشند که محصولات جذاب و نوآوری داشته باشند.
• این شرکت های بزرگ باید با هم منسجم و همدل باشند.
• این شرکت های بزرگ باید راضی باشند که در بدترین سالن و کم استقبال ترین سالن حضور داشته باشند.
• این شرکت های بزرگ باید راضی باشند که در انتهای سالن غرفه داشته باشند و سر سالن را برای شرکت های کوچک تر اختصاص دهند. ما طوری سالن 38 ب را طراحی کردیم که شرکت های کوچک در دور سالن باشند و هزینه های غرفه سازی کمتری پرداخت کردند و شرکت های بزرگ در وسط و هزینه بیشتری پرداخت کردند.

بنابراین کسانی که از حضور یکپارچه ما در یک سالن عصبانی هستند، خودشان نمی توانند این کار را انجام دهند و دلیلش این است که این 4 ویژگی را نداشتند.

 

آیمد90: پس معتقدید با این کار، به شرکت های عضو اتحادیه خدمت کرده اید؟

یعقوب زاده: نه تنها به اعضا که به همه سالن های نمایشگاه ایران هلث، خدمت کرده ایم. به نظر من، وقتی که یک سالن جذاب شود و مخاطب برای نمایشگاه جذب کند، در واقع برای کل نمایشگاه جذب کرده است. مخاطب ما که فقط در سالن 38 ب باقی نمی ماند، به سایر سالن ها هم مراجعه می کند. بنابراین ما برای ایران هلث، مخاطب جذب کرده ایم و این خدمت کوچکی نبوده است.

 

آیمد 90: آیا این انتقاد را که برخی ها در خصوص شما مطرح می کنند که انحصار طلب و تمامیت خواه هستید و دیگران را نمی بینید، قبول دارید؟

یعقوب زاده: در خصوص ایران هلث که همه شرکت ها حضور داشته اند و انحصاری نبوده است. در خصوص اتحادیه  باید بگوئیم که وجود دارد و شرکت های قدرتمندی دارد و محصولاتی دارند که حرفی برای گفتن دارند.

در رابطه با مدیریت اتحادیه  باید بگوئیم که در اتحادیه باز است و ما قاعدتا بر مبنای قوانین اتاق بازرگانی نمی توانیم کسی را قبول نکنیم . همه می توانند شرکت کنند و هیئت مدیره را بر اساس اساسنامه عوض کنند.

از سوی دیگر اگر یک نفر گفت که یعقوب زاده،  تمامیت خواه است به نظر من سند ایران هلث، که غرفه شرکت پویندگان، در انتهای سالن بود، اولین مدرک است که نشان می دهد من برای شرکت خودم چیزی نخواسته ام. ضمن اینکه کل وام های سوبسیدی که شرکت پویندگان گرفته را نسبت به گردش مالی آن مقایسه کنید و متوجه می شوید که از اکثر شرکت ها را بسیار کمتر است.

 

آیمد 90: آیا هیات مدیره اتحادیه، ارز دولتی زیادی دریافت کرده است که در ایران هلث سال گذشته، آن حاشیه ها بوجود آمد؟

یعقوب زاده: خیلی راحت جلوی این همه آدم گفته اند که همه ارزی که در تولید دریافت شده، در اتحادیه بوده است. وقتی ما میزان ارز یارانه ای دریافتی شرکت های عضو هیات مدیره اتحادیه را انتشار دادیم که حتی یک درصد تولید هم نبود، کذب بودن ادعای بیان شده روشن شد. فردی که چنین اظهاراتی کرده است باید اشتباه خود را می پذیرفت و عذرخواهی می کرد.

 

آیمد 90: پس شما حضور اعضای اتحادیه در یک سالن را به نفع صنعت می دانید و به سایرین هم توصیه می کنید که اگر توانایی چنین کاری دارند، به صورت پاویونی شرکت کنند. بنابراین اگر تمام اختلاف بابت برگزاری ایران هلث، همین بوده که به راحتی قابل حل بوده است؟

یعقوب زاده: بله دقیقا بحث اول همین یک شکل بودن بود که همه می توانستند مشابه این کار را بکنند و اما بحث دوم هم راجع به دریافت 5 میلیارد تومان از مجری برای 4 تشکل دخیل در ایران هلث بود که موضوع تکراری است و در گروه های مجازی پیوسته راجع بهش صحبت شد.

 

آیمد 90: وقتی تشکل ها درآمد آنچنانی برای تامین هزینه های یک ساله و گردش مالی یک ساله خود ندارند، مرسوم است که از نمایشگاهی که خودش در آن دخیل هستند، درآمد ایجاد کنند. چرا با این موضوع مخالف هستید؟

یعقوب زاده: در این خصوص چند موضوع را باید تشریح کنم

• اولا به طور کلی معتقدم که تشکل ها باید طوری به اعضای خود سرویس بدهند که وقتی گفتند مثلا ده میلیون تومان، حق عضویت یک ساله است، شرکت ها راغب باشند که حق عضویتشان را بدهند. پس اگر تشکل نتوانست هزینه های خود را با حق عضویت تامین کند، یک جای کار ایراد دارد و نتوانسته است سرویس مناسب به اعضای خودش ارائه کند و باید این مشکل خود را آسیب شناسی کند.
• دوم اینکه تشکل های ما همگن نیستند و این شکل تقسیم درآمد میان تشکل ها عادلانه نیست. نسبت 52 و 16 و 16  و 16 درصد میان چهار تشکل اصلا به عدالت نزدیک نیست.
• سوم اینکه چرا باید پول به تشکل واردکننده ها بدهیم؟ آن ها مشارکت چندانی در ایران هلث ندارند.
• چهارم اینکه این تقسیم سود، مایه شر و فساد است. هزار و یک قصه از دل آن بیرون می آید.

آیمد 90: بنابراین ترجیح می دهید اصلا پولی از سوی مجری ایران هلث به تشکل ها پرداخت نشود تا این حاشیه ها هم وجود نداشته باشد و این پول بصورت تخفیف مستقیم به شرکت کنندگان پرداخت شود.

یعقوب زاده: من می گویم به جای اینکه قیمت غرفه ها را زیاد کنیم تا درآمد حاصل شود و سپس به تشکل ها پول بدهید، به شرکت هایی که در ایران هلث مشارکت کردند، به نسبت متراژ غرفه آنها ، تخفیف بدهید.

کل شرکت هایی که در نمایشگاه امسال بودند مثلا 500 تا هستند، منطقی نیست که از جیب 500 شرکت پول درآوردید و به حساب تشکلی که مثلا کمتر از صد عضو دارد، واریز کنید.

من فکر می کنم که کسانی که نظرشان این است که تولید کنند و با بهترین های دنیا در کیفیت و استاندارد بجنگند، خیلی هایشان عضو ما شده اند و یا می شوند و وقتی می بینند که هیات مدیره اتحادیه، دنبال منافعشان است، قاعدتا با جان و دل هزینه می دهند و به این ترتیب اتحادیه نیاز ندارد از جای دیگری پول تامین کند.

 

آیمد 90: با این توضیحاتی که راجع به انجمن دادید، می توانیم چنین نتیجه بگیریم که شما با جریان جدیدی که اخیرا بوجود آمده و به دنبال تغییر هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی است، همسو و همراه هستید؟

یعقوب زاده: این موضوع، اصلا ارتباطی با من ندارد. اعضای انجمن باید خودشان فکر کنند .

فرض کنید یک عده ای در انجمن دوست دارند هیات مدیره شان این افراد فعلی باشند، خوب همین افراد را به عنوان هیات مدیره انتخاب می کنند و یا اینکه جریان دیگری، افراد دیگری را در راس آن تشکل می پسندند، طبیعتا آن ها به دنبال تغییر هیات مدیره می روند. این ها به من ربطی ندارد. اصلا تعریف تشکل، همین است. به طور مثال چرا یک عده ای طرفدار پرسپولیس هستند و یک عده ای استقلالی هستند، لابد یک فرق هایی وجود دارد.

فرض کنید یک عده ای به هر دلیلی با ما متفاوت فکر می کنند و یک تشکل درست کردند، به درست و غلط آن کار ندارم، خودشان تصمیم می گیرند که چه کسانی هیات مدیره آن ها باشد.

ما کار خودمان را انجام می دهیم، کسانی که فکر می کنند با ما هم عقیده هستند، عضو اتحادیه می شوند.

چهل سال قبل، کارخانه داری را می شناختم که مواد اولیه از خارج می آورد و 70 درصد آن را در بیرون کارخانه می فروخت و 30 درصد آن را در تولید استفاده می کرد و خیلی سریع هم پولدار شد. همچنین قصابی را می شناختم که کل گوشت را در مغازه خالی نمی کرد و بخش بزرگی از آن را در بازار آزاد می فروخت و بعد کوپن می خرید و جایگزین می کرد. او هم خیلی زود پولدار شد.

این روش ها از گذشته ها بوده و جدید نیست. به طور کلی من اعتقاد دارم ارز سوبسیدی، فسادآور است و بهتر است به هیچ تولید کننده ای داده نشود.

 

آیمد 90: به طور کلی و فارغ از اینکه بحث نمایشگاه ایران مد از سوی انجمن تولیدکنندگان یا اتحادیه بازرگانان مطرح شده است یا خیر، آیا با برگزاری نمایشگاهی به موازات ایران هلث موافق هستید؟

یعقوب زاده: در سال های ابتدایی، ایران هلث هر دو سال یک بار برگزار می شد. کسی که مدافع این قضیه بود که ایران هلث باید سالی یک بار برگزار شود، ما بودیم. دلیلمان هم این بود که دو سال یک بار، نمایشگاه از تقویم آدم ها بیرون می افتد.

ولی همان طور که دو سال یک بار خوب نیست، مسلما سالی دو بار هم خوب نیست.

شما نمایشگاه های بین المللی نظیر عرب هلث یا مدیکا را ملاحظه کنید. همه شان سالی یک بار است. آیا پتانسیل ما بیش از آنها است؟

حتی در بعضی از کشورها مثل بلاروس که قبلا دو نمایشگاه در سال وجود داشت، کم کم تبدیل به یکی شد. ترکیه که دو نمایشگاه داشت و  توسط دو ارگان با دیدگاه متفاوت برگزار می شد هم الان  سالی یک باراست.

 

آیمد 90: برگزاری نمایشگاه ایران مد را خطا می دانید؟

یعقوب زاده: به نظرم نه تنها خطا است، بلکه خودکشی است.

جالب است که این موضوع یعنی برگزاری نمایشگاه ایران مد، از جانب کسانی مطرح می شود که تا دیروز می گفتند ایران هلث گران است و به شرکت ها فشار مالی وارد می شود.

خوب با برگزاری نمایشگاه دوم، فشار مالی جدیدی به شرکت ها وارد می کنید. خصوصا اینکه اکثر شرکت ها در ایران هلث شرکت کرده اند و تنها حدود30 شرکت هستند که نیامده اند. بنابراین بقیه شرکت ها فارغ از آن 30 شرکت، باید دو بار هزینه پرداخت کنند.

البته برای واردکننده ها شاید برگزاری نمایشگاه در شهر آفتاب، به دلیل اینکه پرداخت ارزی بابت غرفه ها ندارند، جذابیت داشته باشد ولی برای تولیدکنندگان اینگونه نیست.

 

آیمد 90: در مورد ماجرای دعوت فعالان تجهیزات پزشکی برای همراهی با رئیس جمهور در سفر اندونزی توضیح دهید. چطور شد که شما با رئیس جمهور همراه شدید و برخی ها جا ماندند؟

یعقوب زاده: در مورد سفر اندونزی، به اتحادیه گفتند که رئیس جمهور سفری به اندونزی دارند و قاعدتا از آنجایی که اخیرا رسم شده که فعالان اقتصادی نیز همراه ایشان باشند، این موضوع را به ما هم گفتند.

به هرحال، سازمان توسعه تجارت یا معاونت علمی می خواست که تعدادی از شرکت های صادرکننده به اندونزی همراه رئیس جمهور باشند که در مذاکرات بتواند روی پتانسیل آن ها مانور دهند. قاعدتا وقتی هیات همراه رئیس جمهور تقویت شود، مسیر برای بقیه هم باز می شود

در میان اعضای اتحادیه 4 شرکت داشتیم که به اندونزی صادرات داشتند یعنی شرکت های پویندگان، توسان، فرافن و کاواندیش.

شرکت پویندگان 1700 دستگاه از 12 سال پیش با همان برندهای خودش نه با برندهای اروپایی، در اندونزی نصب کرده است. شرکت کاواندیش و شرکت توسان و شرکت فرافن هم هرکدام بالای 300 دستگاه نصب دارند.

ما در میان اعضای اتحادیه اطلاع رسانی کردیم. آن سه شرکت نیامدند و بنده و آقای جاوید و آقای کمپانی به نمایندگی از طرف اتحادیه رفتیم و شرکتی هم در اتحادیه در این خصوص اعتراض یا گلایه ای نداشت.

 

آیمد90: بنابراین اعتراض ها در اتحادیه نیست؟

یعقوب زاده:اعضای تشکل دیگری، از نمایندگان انتخابی خودشان در این رابطه ناراضی هستند که چرا به آن ها اطلاع رسانی نشده است.اعتراض کردند و این موضوع ارتباطی با ما ندارد.

البته شرکت هایی  که به نمایندگی از آن تشکل به این سفر آمدند، به نظرم استاندارند اروپا نداشتند و نمی دانم اصلا چه میزان صادرات دارند؟

توجه داشته باشید که اندونزی الزامش برای ریجستر کردن، داشتن CE است. به نظرم دو شرکتی که آمدند حداقل ده ها شرکت بهتر از آن ها بود.

 

آیمد 90: توافق شانگهای را تهدیدی برای تولید تجهیزات پزشکی در داخل کشور می دانید؟

یعقوب زاده: به طور مثال، اگر خودروساز بودم، با توجه به اینکه خودرو تعرفه اش با تعرفه اعمالی 200 درصد است، از بازار آزاد می ترسیدم ولی وقتی بهترین تجهیزات پزشکی، ونتیلاتور، اکسیژن ساز و …. که بزرگترین خدمت را به مردم ایران کرده تعرفه اش 5 درصد است از چی باید بترسم. تازه همین 5 درصد را هم ضریب گذاشتند و یک درصد شده است.

 

آیمد 90: چند روز پیش، آقای دکتر غفارزاده در قامت سرپرست اداره کل تجهیزات پزشکی اشاره کرده اند که بعضی از تولیدات داخل، به دلیل کیفیت پایین، دردسر برای مردم و پزشکان و بیمارستان ها درست می کنند. در این خصوص نظرتان چیست و چه راهکاری پیشنهاد می دهید

یعقوب زاده: به طور کلی نباید فراموش کنیم که کیفیت، صفر و یکی نیست، شما نمی توانید بگویید همه تولیدات داخل با کیفیت یا بی کیفیت هستند. کیفیت یک طیف است

از سوی دیگر، همان طور که کالای تولید داخل کم کیفیت داریم، کالای وارداتی کم کیفیت هم داریم

فکر می کنم مشکلی که ایشان الان درگیر هستند این است که یک عده از کیفیت تجهیزات پزشکی در داخل ناراضی هستند و مشکل دارند.

از یک سو باید بگوییم که اگر سختگیری های رگولاتوری و نظارت، شدید شود و مثلا بگوییم که حتما باید تولیدات تجهیزات پزشکی ما از بهترین برندهای دنیا بهتر و کم خطرتر باشند و استانداردهای بالاتری داشته باشند، نتیجه این می شود که حدود پنج شرکت بیشتر باقی نمی ماند و همه اقلام را باید وارد کنیم و بعد پول و بودجه بابت این حجم از واردات نداریم.

پس پبشنهاد می شود که سیاستگذار تلاش کند که کیفیت تولید داخل را از طریق ابزارهای تشویقی بهبود ببخشد. نه اینکه بگونه ای رفتار شود که به کالای با کیفیت و کم کیفیت نگاه یکسان داشته باشیم.

 

آیمد 90: مهمترین توصیه شما به مدیر کل اداره تجهیزات پزشکی چیست؟

یعقوب زاده: مطابق استانداردهای بین المللی رفتار کند، این مهمترین پیام من به ایشان است.

مسائلی که در دنیا برای آن پاسخ داده شده را نیاز نیست که دوباره از نو، پاسخ دهیم. بهتر است ببینیم دنیا چه کار کرده است.

به طور مثال،  الان CE در مورد post market خیلی حرف دارد و رویکردهای جدیدی را توصیه می کند. شرکت ما حدود 21 سال است که CE دارد و الان با رویکردهای جدید CE مجبور شده ایم برای  post market کلی تغییرات در برنامه های تحقیقاتی خود بدهیم  و در آخر به این نتیجه رسیدیم که باید مدیریت مستقل برای post market در شرکت درست کنیم و آدم های مستقلی که زیر نظر هیچ واحدی نیستند فرایند مذکور را پیاده سازی نمایند.

قبلا CE می گفت دستگاهی که ساختید را باید زمانی که از سازمان بیرون می رود، کیفیتش را تضمین کنید ولی الان می گوید تا روزی که در بیمارستان استفاده می شود، مسئولش هستید. نگرش جدید و بدنبال آن  قانون جدید تغییر کرده است.

بنابراین بهتر است ما هم همان ها را الگو بگذاریم. چرا اصرار داریم از خودمان چیزی در آوریم

اما همان CE وقتی می خواهد دستگاهی را مجوز بدهد که دفعه اول نیست که در دنیا تولید می شود، مسیر راحت تری را پیشنهاد می دهد. من یادم هست که وقتی برای ونتیلاتور می خواستیم CE بگیریم، چون سابقه طولانی در استفاده آن وجود داشت و استانداردهای آن سالها تدوین شده بود و شبیه ساز های با کیفیت ریه انسان وجود دارد بر اساس یک طرح کامل تصدیق و صحه گذاری بدون اینکه نمونه محصول را به هیچ مریضی وصل کرده باشیم توانستیم ایمنی و عملکرد دستگاه طراحی شده را اثبات کنیم در حالیکه شاید این رویه اصلا از جانب کارشناسان اداره کل امکان پذیر نباشد.

 پیام من به آقای دکتر غفارزاده این است که متاسفانه در کشور، قوانین و مقرراتی به پا کرده ایم که با همه دنیا متفاوت است و بعد از اینکه قوانین، ناکارامدی شان را نشان دادند، دوباره می خواهیم آن ها را با نگاه خودمان عوض کنیم. ای کاش از روز اول، نگاه می کردیم که سایر کشورها مسائل شان را چگونه حل می کنند.

نکته دیگر اینکه با رویکرد خریدهای متمرکز وزارت بهداشت در سالهای اخیر که صرفاً قیمت، تعیین کننده است عملاً سیاست تشویقی برای تولید کنندگان بمنظور ارتقا کیفیت و آپشن های دستگاه ها، کاهش یافته است. البته امیدواریم این رویکرد به زودی تغییر کند.

من نمی گویم هر کاری ترکیه، اندونزی، اروپا و … انجام داد را ما هم انجام دهیم. من می گویم که اول برویم نتایج آن ها را آنالیز کنیم. واقعا کجای دنیا وزارت بهداشت روی محصولات قیمت گذاری می کند؟ کجای دنیا وزارت بهداشت عمق ساخت تعیین می کند؟   برویم ببینیم ده تا کشور پیشرفته برای حل مسائلشان چه کرده اند. آن ها را بررسی کنیم و بعد تصمیم گیری کنیم.