سازمان انتقال خون در تنگنای بودجه
سند چشم انداز 1404و سند لایحه بودجه 1402 رو در روی هم/ آیا بلایی که کسری بودجه بر دارویار تحمیل کرد، بر سر خدمات خونی هم آوار می شود؟
به گزارش آیمد90، در حوزه درمان، یکی از موضوعاتی که از اهمیت بسزایی برخوردار است، بحث خون و تامین و توزیع آن است. به طوری که بسیاری از عمل های جراحی بدون وجود ذخیره خونی در بیمارستان ها انجام نشدنی اند. همچنین دارو و فرآوده های مشتق از خون نیز موضوع دیگری است که بر اهمیت فعالیت سازمان انتقال خون افزوده است. ضمن اینکه در کنار مباحث کمی و تامین، بحث سلامت و شاخص های کیفی نیز مطرح است.
با این حال، به نظر می رسد موضوعات مبتلا به سازمان انتقال خون، کمتر مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است. شاید دلیل این موضوع به این واقعیت باز می گردد که در سال های اخیر وضعیت انتقال خون در کشورمان، کمتر دچار ضعف و کمبود شده است و با وجود نوسانات زیادی که در عرصه های مختلف دارو و درمان شاهد هستیم، این حوزه به توسعه و گسترش خدمات خود ادامه داده است.
تا جایی که بنا بر گزارش های بین المللی، ایران در بحث انتقال خون توانسته است در منطقه شرق مدیترانه، جایگاه مرجعیت را پیدا کند و در سطح آسیا نیز در هفدهمین کنگره آسیایی طب انتقال خون 2022 به عنوان اولین سازمان برتر در سطح آسیا معرفی شد.
رشد کمی دریافت و توزیع خون
گزارش ها حاکی از آن است که در سال های اخیر، میزان اهدای خون در کشورمان به طور متوسط سالیانه 10 درصد نسبت به سال پیش افزایش پیدا کرده است تا جایی که در آذرماه سال جاری به بیش از 190 هزار واحد رسیده است. این موضوع سبب شده که میزان ذخیره خونی کشورمان و همچنین نسبت توزیع به درخواست نیز رشد چشم گیری داشته باشد.
در کنار این موضوع، بحث توزیع خون و عدالت در توزیع نیز مبتنی بر گسترش شبکه توزیع مورد توجه قرار گرفته و در سال های اخیر از رشد مناسبی برخوردار بوده است.
البته در این بخش، ضرورت دارد نسبت به توسعه اتوبوس های خونگیری و نیز راه اندازی سردخانه های جدید در برخی استان ها اهتمام بیشتری صورت گیرد.
رشد کیفی و سلامت خون و فرآورده های خونی
اما فارغ از بحث گسترش دریافت و توزیع خون، موضوع دیگری نیز حائز اهمیت است و آن بحث سلامت خون و فرآوده های خونی است. در این رابطه هرچند که در سال های گذشته گام های بلندی برداشته شده تا دوباره دچار گرفتاری هایی نظیر پرونده معروف مریو نشویم ولی لازم است که سرمایه گذاری های بیشتری در زمینه های مرتبط انجام شود
در این خصوص بنا بر مستندات علمی ضرورت دارد نسبت به افزایش تولید خون کم لکوسیت، پیاده سازی غربالگری نت، تمرکز زدایی از آزمایشات غربالگری خون های اهدایی و همچنین توسعه اتوماسیون آزمایش های گروه بندی اصلی و فرعی و نیز غربالگری آنتی بادی توجه بیشتری صورت گیرد.
تیغ بودجه بر سر دستاوردهای خونی
متاسفانه در لایحه بودجه، نه تنها توجه مناسبی به ضرورت رشد کیفی و کمی خدمات خونی نشده است، بلکه با بودجه ای که پیش بینی شده است حتی بحث حفظ وضع موجود نیز زیر سوال قرار دارد و نگرانی های جدی در این خصوص وجود دارد که با چنین دورخیزی، آیا سازمان انتقال خون می تواند پاسخگوی نیاز مراکز درمانی کشور باشد؟
مروری بر در بودجه 1402 نشان می دهد که اعتبارات ردیف هدفمندی که بالغ بر 200 میلیارد تومان بوده، حذف شده که با توجه به افزایش هزینه ها در سال جاری و نیز تامین برخی اقلام توسط پیمانکاران با ارز نیمایی و نه ارز 4200 تومانی، جا دارد مجلس محترم به جای حذف این ردیف، افزایش آن را در دستور کار خود قرار دهد.
گفتنی است فارغ از ردیف درآمدی سازمان انتقال خون که بخش عمده ای از آن ناشی از افزایش قیمت پلاسمایی است که برای تهیه داروهای مشتق از پلاسما، در اختیار شرکت های مربوطه قرار داده می شود، اعتبارات این سازمان در لایحه بودجه 1402 نسبت به سال گذشته حدود 25درصد کاهش نشان می دهد و این به معنای آن است که سازمان انتقال خون، مسیری سراشیبی را از لحاظ کمی و کیفی پیش رو خواهد داشت.
ناگفته پیداست که کشور ما، سرزمین حوادث غیرمترقبه است و هرلحظه ممکن است در گوشه ای از کشورمان به دلیل وقوع سوانحی از قبیل زلزله یا …. نیاز به دریافت خدمات خونی به شدت افزایش پیدا کند و به این دلیل، نقش سازمان انتقال خون به نوعی می تواند سرنوشت ساز باشد.
سند چشم انداز 1404و سند لایحه بودجه 1402 رو در روی هم
اگر در سند چشم انداز 1404 تاکید شده که کشورمان باید در حوزه های مختلف در منطقه پیشتاز باشد، خوشبختانه با مرور وضعیت انتقال خون می توان چنین ادعا کرد که در حوزه انتقال خون، در حال حاضر این شرایط را دارا هستیم ولی نکته اساسی آن است که رسیدن به این نقطه، هرچند که حاصل تلاش مدیران، سیاستگذاری های درست و دانش به روز است ولی به هرحال نشان از آن دارد که در تامین بودجه مناسب برای این موضوع نیز حداقل های مورد نیاز، تاکنون صورت گرفته است
آنچه که در فصل بودجه باید مورد توجه اهالی بهارستان قرار گیرد آن است که در صورت بی توجهی به تامین اعتبارات مورد نیاز برای ارتقای سطح خدمات خونی کشور، در طول چند سال آینده از یک سو شاهد آن خواهیم بود که سلامت مردم اعم از اهداکنندگان خون و دریافت کنندگان خون، در معرض خطر قرار می گیرد و این علاوه بر درد و رنج مردم، منجر به تحمیل هزینه های ثانویه بسیار زیادی به بودجه درمانی کشور خواهد شد.
و از سوی دیگر کشورهای عربی منطقه به واسطه سرمایه گذاری هایی که در این حوزه انجام می دهند، به زودی جانشین ایران خواهند شد و کشورمان باوجود همه شایستگی ها و پیشینه افتخار آفرینی که داراست، رتبه و مختصات خود را از دست خواهد داد.
