گزارش روزنامه جام جم از لوازم دست دوم در اتاق عمل

سودجویانی که یا تجهیزات پزشکی دست‌ دوم را به عنوان تجهیزات نو وارد ایران می‌کنند یا داروهای شیمی‌درمانی و بیماران خاص را آن‌ قدر گران به دست مصرف‌کننده می‌رسانند که بسیاری از بیماران، قبل از درمان و به دلیل نداشتن تمکن مالی، جان خود را از دست می‌دهند.

گر چه به اعتقاد کارشناسان، مافیای قدرتمند دارو و تجهیزات پزشکی از دایره افراد وابسته برخی نهادهای مسئول خارج نیست اما برای آن‌ که سرنخ دقیق‌تری از این مافیا بیابیم، راهی خیابان ولی‌عصر و راسته فروشندگان تجهیزات پزشکی شدیم. صحبت‌های فروشندگان تجهیزات پزشکی قابل تامل است. آنها همه بر این باور هستند که بدون برقراری ارتباط با مدیران این حوزه، نمی‌توان تجهیزات دست دوم اتاق عمل را وارد کرد و به عنوان جنس نو به بیمارستان‌ها فروخت!

از خیابان جامی که به سمت خیابان ولی عصر می‌رویم، دو راسته خیابان، رنگ‌وبوی دیگری به خود می‌گیرد. پشت ویترین مغازه‌ها پر است از کپسول‌های اکسیژن، ویلچر، انواع پنس‌های پزشکی و لباس‌های سبز و سفیدی که برای قامت پزشکان و پرستاران دوخته شده‌ است.

شهروندانی هم هستند که مغازه‌ها را یکی پس از دیگری به امید خرید ارزان‌تر تجهیزات پزشکی طی می‌کنند. جانبازی به دنبال خرید کپسول اکسیژن جدید برای خود است و مادری دست پسر کم‌شنوای خود را گرفته تا با خرید سمعک جدید برای او به زندگی‌اش رنگ دیگری بدهد. او باید در کلاس درس حاضر شود اما بدون سمعک این کار برایش ممکن نیست.

انگار رفت‌وآمدها در این خیابان، همه از سر درد و نیاز است و هر فردی که پا به مغازه‌ای می‌گذارد، امیدوار است که قیمت‌ها به نسبت قبل تغییر چندانی نداشته باشد.

مافیای دارو و تجهیزات پزشکی از طریق آشفته‌بازار تجهیزات پزشکی، سود سرشاری به دست می‌آورد. به همین دلیل روی تامین تجهیزات دست دوم نیز دست گذاشته است.

وقتی پای حرف‌های فروشندگان تجهیزات پزشکی می‌نشینیم، آنها از حقایقی پرده برمی‌دارند که سلامت شهروندان را به بازی گرفته است. یکی از آنها می‌گوید از همه بدتر، تجهیزات مرتبط با اتاق عمل است که در بسیاری از مواقع این تجهیزات به صورت دست‌ دوم از کشورهایی نظیر امارات و ترکیه وارد ایران می‌شود و به عنوان تجهیزات نو به فروش می‌رسد.

علی مجد، یکی از فروشندگان تجهیزات پزشکی است که سال‌ها در این حوزه مشغول به فعالیت است. او در این رابطه به جام‌ جم می‌گوید: «برای یافتن مافیا نباید سراغ خرده‌فروشان رفت؛ چرا که آنها دستشان به قدرت بند نیست و نمی‌توانند برای خود رانت ایجاد کنند.»

آن‌ طور که او می‌گوید در چند سال اخیر و بعد از تحریم‌های گسترده، بسیاری از تجهیزات پزشکی مرتبط با اتاق‌های عمل به صورت دست دوم از کشورهای همسایه وارد ایران می‌شود و افرادی که اقدام به این کار می‌کنند، همان‌هایی هستند که روابطی با برخی سازمان‌ها دارند.

مجد می‌افزاید: «نظارت در حوزه تجهیزات پزشکی چندان زیاد نیست و اندک نظارت‌ها هم در شهر تهران مرتبط به نوع فعالیت خرده‌فروشان راسته خیابان ولی‌ عصر است. من به عنوان یک فروشنده نمی‌توانم تجهیزات دست دوم وارد کنم و آن را به بیمارستان‌های دولتی بدهم اما فردی که در یک وزارتخانه دارای است، به‌راحتی این کار را انجام می‌دهد.»

یکی دیگر از فروشندگان تجهیزات پزشکی که بیشتر محصولات مغازه‌اش را تجهیزات توانبخشی تشکیل می‌دهد، درباره کمبود برخی اقلام توانبخشی و نقش پررنگ مافیا در این حوزه به جام‌ جم می‌گوید: «مدت‌هاست که در بازار با کمبود سمعک و باتری سمعک روبه‌رو هستیم. دائم به ما اعلام می‌شود سمعک وارد کشور شده اما در گمرک مانده و ترخیص نشده است. ما به عنوان پخش‌کننده و فروشنده، نقشی در این ترخیص‌ها نداریم اما علت ترخیص‌نشدن سمعک‌ها به‌خوبی مشخص است. عده‌ای که سمعک وارد می‌کنند، منتظر دریافت ارزهای ۴۲۰۰ تومانی هستند تا با این ارزها سمعک‌ها را وارد بازار آزاد کنند و با قیمت‌های نجومی به فروش برسانند. اکنون قیمت یک سمعک از ۱۰ میلیون تومان شروع می‌شود و با این شرایط باید منتظر افزایش قیمت این کالا باشیم.»

این فروشنده تجهیزات پزشکی در رابطه با فعالیت مافیا در حوزه ویلچر و به‌خصوص ویلچرهای برقی می‌گوید: «ارزان‌ترین ویلچر موجود در بازار که قابل استفاده در شهر باشد، اکنون ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومان است. قیمت ویلچرهای برقی هم از ۳۰ میلیون تومان شروع می‌شود و ویلچرهای برقی ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون تومانی هم داریم. سودی که مافیا در این حوزه می‌برد، بسیار زیاد است. به این دلیل که آنها پاسخگوی هیچ نهادی نیستند، به‌راحتی در این بازار جولان می‌دهند و ویلچر برقی وارد می‌کنند.»

شیوع بیماری کرونا در چند سال گذشته سبب شده علاقه برخی مافیای فعال در حوزه تجهیزات پزشکی تغییر کند. اینها جملات مردی است که مدعی است بیش از ۵۰ سال در حوزه تجهیزات پزشکی سابقه دارد. او می‌گوید: «با شیوع بیماری کرونا استقبال مردم برای خرید دستگاه‌های اکسیژن‌ساز بالا رفت. همان جا بود که مافیای تجهیزات پزشکی دست روی این دستگاه‌ها گذاشت و به مقدار قابل‌ توجهی دستگاه اکسیژن‌ساز وارد کشور کرد. گر چه نمونه‌های داخلی این دستگاه‌ها در کشور وجود دارد اما مافیای تجهیزات پزشکی با دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی دستگاه‌های اکسیژن‌ساز خارجی وارد کردند.»

همیشه پای مافیا در میان است

سال‌هاست که مافیای دارو و تجهیزات پزشکی زیر پوست شهر نفس می‌کشد، با جان مردم بازی می‌کند و حاضران در جمع این مافیا با بهره‌گرفتن از درد و رنج مردم، فربه‌تر از قبل به کار خود ادامه می‌دهند.

گر چه سابقه فعالیت مافیای دارو به امروز و دیروز برنمی‌گردد اما همواره شاهد بوده‌ایم که برخی مدیران وزارت بهداشت و درمان این موضوع را انکار و تعدادی نیز به آن اشاره کرده‌اند. برای نمونه مرضیه وحید دستجردی، وزیر اسبق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌گفت برنامه‌هایی برای شکست مافیای دارو دارد. پس از او سعید نمکی، وزیر پیشین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در شهریورماه ۱۴۰۰ و درست در مراسمی که به منظور تکریم او برگزار شده بود، بطور صریح از مافیای دارو سخن گفت.

روایت نمکی درباره این مافیا هنوز خواندنی است: «ما در سازمان غذا و دارو با مافیای شکم‌گنده و دهن‌باز روبه‌رو بودیم و این برای ما هزینه بسیاری داشت تا این ریشه‌ها را دربیاوریم و یکی از جاهایی که می‌تواند حیثیت وزیر را مخدوش کند، همین نقاط تاریک است که ترکش‌های زیادی خوردیم.»

گرچه صحبت‌های وزیر وقت وزارت بهداشت و درمان در جلسه تودیع، این سوال را در ذهن‌ها متبادر کرد که چرا آن قدر دیر باید در این وزارتخانه بحث مافیای دارو و لزوم مقابله با آن مطرح شود اما طرح این موضوع سبب شده بحث در خصوص این مافیا بالا بگیرد و برخورد با این مافیا به مطالبه شهروندان بدل شود.

به این ترتیب ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری، هم به این بحث وارد شد. رئیسی در روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۱ و در جریان بازدید از نمایشگاه دستاوردهای شرکت‌های دانش‌بنیان که در استان خراسان رضوی برگزار شد، تاکید کرد که مافیای موجود در حوزه تجهیزات پزشکی و دارو از همه مافیاها قوی‌تر است و باید دست فعالان این مافیا قطع شود.